Zniekształcenia poznawcze

Nie wierz we wszystko, co myślisz

Zniekształcenia poznawcze a terapia CBT

Jak lepiej zrozumieć swoje emocje i pomóc sobie w cierpieniu emocjonalnym? W terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) jednym z kluczowych elementów wpływających na zmianę naszego samopoczucia jest praca z myślami automatycznymi, w tym rozpoznawanie zniekształceń poznawczych.

Czym są zniekształcenia poznawcze?

Nasz mózg jest niesamowitą maszynką pracującą przez 24h/na dobę. Zajmuje się między innymi zbieraniem bodźców i informacji ze świata zewnętrznego i wewnętrznego, a następnie poddaje je analizie i wyciąga istotne dla nas wnioski, które wpływają na podejmowane przez nas działania i decyzje.

Jednocześnie nasz mózg jest leniwy (!) i próbuje zaoszczędzić energię wszędzie tam, gdzie się da, również w naszym procesie myślenia. Możemy to nazwać oszczędnością poznawczą: Ludzki mózg ma tendencję do poszukiwania najbardziej efektywnych dróg przetwarzania ogromnych ilości informacji, które otrzymuje każdego dnia. W rezultacie stosuje skróty myślowe, czyli heurystyki, które czasami prowadzą do błędnych wniosków lub zniekształconych osądów, które w terapii nazywamy zniekształceniami poznawczymi.

W czasie terapii CBT uczymy się identyfikować, analizować i modyfikować te nieadaptacyjne treści poznawcze, dzięki czemu możliwe jest osiągnięcie znacznej zmiany w zachowaniu i samopoczuciu. Nauka pracy z własnymi myślami jest niezwykle praktycznym i przydatnym narzędziem pomagającym w dbaniu o siebie.

Jak wygląda praca nad zniekształceniami poznawczymi?

Praca nad zniekształceniami poznawczymi w terapii CBT ma różnorodne funkcje, którym warto się bliżej przyjrzeć. Oto kilka z nich:

Pomaga zrozumieć przyczyny problemów psychicznych: W CBT zniekształcenia poznawcze są postrzegane jako jedna z głównych przyczyn problemów emocjonalnych i behawioralnych. Myśli takie jak katastrofizowanie, nadmierne uogólnianie, czy personalizacja mogą prowadzić do lęku, depresji, problemów z gniewem i innych trudności emocjonalnych. Terapia pomaga klientom zrozumieć, jak ich sposób myślenia wpływa na ich emocje i zachowania, co jest pierwszym krokiem do wprowadzenia zmian.
Modyfikacja negatywnych wzorców myślenia: Centralnym elementem CBT jest zmiana zniekształconych, niepomocnych wzorców myślenia, które wpływają na emocje i zachowania klienta. Terapeuci używają technik takich jak analiza myśli, tworzenie myśli alternatywnych czy rozwiązywanie problemów, aby pomóc klientom rozwijać bardziej realistyczne i pomocne sposoby myślenia.
Poprawa samoregulacji emocjonalnej: Poprzez identyfikację i zmianę zniekształceń poznawczych klienci uczą się lepiej regulować swoje emocje. Zrozumienie i zmiana myśli, które wywołują negatywne emocje, pozwala na lepsze zarządzanie stresem, lękiem, a także poprawę ogólnego samopoczucia.
Zapobieganie nawrotom: Praca nad zniekształceniami poznawczymi w CBT ma również na celu zapobieganie przyszłym nawrotom problemów. Poprzez rozwijanie zdolności do identyfikacji i korygowania niekorzystnych wzorców myślenia, klienci stają się bardziej odporni na przyszłe stresory.
Wsparcie w rozwoju osobistym: Zrozumienie i modyfikacja zniekształceń poznawczych mogą również przyczynić się do lepszego poznania siebie i własnych procesów myślowych. To z kolei może prowadzić do większej pewności siebie i efektywniejszego osiągania osobistych celów.
Szerszy kontekst: W CBT zniekształcenia poznawcze są traktowane jako część większego systemu wzorców myślowych, emocji i zachowań, które są ze sobą powiązane. Praca nad zniekształceniami poznawczymi pozwala lepiej zrozumieć te szersze wzorce, dzięki czemu często prowadzi do zmian w innych obszarach życia klienta, co potęguje pozytywne efekty terapii.